Psychologie van het persoonlijke, periode 4 jaar 1
Hoofdstuk 1
De student kan de definitie geven van het begrip persoonlijkheid, die in het boek gehanteerd
wordt als uitgangspunt.
Persoonlijkheid = bestaat uit de verzameling persoonlijke karakterrekken en mechanismen die
binnen het individu zijn georganiseerd --> relatief langdurig en beïnvloedt iemands interacties met en
aanpassingen aan de intrapsychische, fysieke en sociale omgeving
Karaktertrek = beschrijven de neigingen van een persoon om zich op een bepaalde manier te
gedragen
- Beschrijven mensen
- Helpt gedrag te verklaren
- Helpt toekomstig gedrag te voorspellen
---> Karaktertrekken beïnvloeden de manier waarop mensen hun leven vormgeven (denken,
doen en voelen)
Mechanisme = proces over hoe een bepaalde eigenschap tot uiting komt d.m.v.: input -> decision
rules (beslissingsregel) -> output
- Gevoeliger voor info uit omgeving die aansluit bij de karaktertrek
- Denkt na over verschillende opties
- Stuurt gedrag richting bepaalde categorieën
Bv:
Input: nieuwe mensen ontmoeten
Beslissingsregel: extravert --> praatje maken/ introvert --> op achtergrond blijven
Output: extravert persoon --> stapt op nieuwe mensen af/ introvert --> ontwijkt nieuwe mensen
Beslisregels persoonlijkheid: bepalen welke behoeften worden geactiveerd, afhankelijk van de
omstandigheden
- Georganiseerd:
Karaktertrekken en mechanismen zijn georganiseerd en aan elkaar gelinkt
Persoonlijkheid is zo georganiseerd dat ze beslisregels hebben en in bepaalde situaties onder
bepaalde omstandigheden wordt geactiveerd
- Langdurig:
Karaktertrekken zijn relatief langdurig en vaak consistent met verschillende situaties
Persoonlijkheid op 3 niveaus te analyseren:
1. Niveau van menselijk ras
2. Niveau van individuele/groepsverschillen
3. Individueel niveau (vaakst als TP’er)
De student kan de zes invalshoeken binnen de persoonlijkheidspsychologie van elkaar
onderscheiden.
Dispositionele invalshoek:
- Hoe verschillen individuen van elkaar op basis van persoonlijke kenmerken
- Hoeveel eigenschappen nodig om persoon te beschrijven? -> Big 5 meest gebruikt
0
,Biologische invalshoek:
- Persoonlijkheid bekeken vanuit de genen en evolutie
- Mensen worden gezien als verzamelingen biologische systemen: bouwstenen van gedrag,
gedachten en emoties
- Persoonlijkheid aangeboren (nature)
Intrapsychische invalshoek:
- Gekeken naar buitenbewustzijn
- Mensen worden gedreven door innerlijke processen: gedachten, verlangens, angsten,
onbewuste motieven
- Psychodynamische invalshoek: Freud
- Humanistische invalshoek: Maslow en Carl Rogers
Cognitieve-ervarings invalshoek:
- Wat mensen denken, doen en voelen wordt bepaald door de manier waarop zij de wereld
interpreteren
- George Kelly
Sociale en culturele invalshoek:
- Persoonlijkheid het gevolg van interactie met cultuur, omgeving en relaties
- Zorgen bv. voor verschillende persoonlijkheden tussen mannen en vrouwen
Aanpassingsinsvalshoek:
- Rol van persoonlijkheid in stressvolle situaties (coping strategieën)
- Homeostase
Hoofdstuk 2
De student kan de volgende soorten persoonlijkheidsdata onderscheiden en toelichten aan de
hand van voorbeelden.
Self-report data (S-data):
- Informatie die de persoon zelf vrijgeeft
- (Bv. persoonlijkheidsvragenlijsten als de NPV of PMT)
Observer-report data (O-data):
- Informatie verworven door mensen die de persoon hebben geobserveerd
- (Bv. een juf die vertelt hoe Tim van 5 jaar zich gedraagt in de klas)
Test data (T-data):
- Informatie verkregen vanuit experimenten die gevoerd worden in een experimentele setting
- (Bv. FMRI (hersenscan))
Life-outcome data (L-data):
- Informatie verkregen d.m.v. het geboorteregister, facebook etc.
1
, Dispositionele invalshoek
Hoofdstuk 3
De student kan verschillende taxonomieën van persoonlijkheid onderscheiden en toelichten.
Eysenck (Hiërarchisch persoonlijkheidsmodel: PEN):
- Drie hoofdpersoonlijkheidskenmerken onderscheidt
- -> lopen uit in 5 andere kenmerken -> lopen uit in 4 andere kenmerken
- P = psychotcisme (mate van egoïsme en vijandigheid)
E = extraversie/introversie
N = neuroticisme/emotionele instabiliteit
Catell (16-persoonlijkheidsfactorensysteem):
- 16 persoonlijkheidskenmerken onderscheidt
- Tot deze kenmerken gekomen d.m.v. factoranalyse, S-data en T-data
- Theorie nooit bewezen, wel basis voor Big Five
Jerry Wiggins (Circumplex model):
- Twee dimensies gehanteerd: dominantie/onderdanigheid en vriendelijkheid/vijandigheid
- A.d.h.v. de dimensies -> 16 persoonlijkheidskenmerken
- Ontwikkeld door het bestuderen van taal: synoniemen/antoniemen, woorden uit
woordenboek
Adjacency = persoonlijkheidskenmerken die dicht bij elkaar in de buurt liggen (zoals
dominant en competitief) hebben een positieve correlatie
Hoge score op het ene kenmerk -> hoge score op het andere
Bipolarity = persoonlijkheidskenmerken die het tegenovergestelde van elkaar zijn: liggen
tegenover elkaar
Orthogonality = persoonlijkheidskenmerken die niet gecorreleerd zijn aan elkaar: staan
haaks op elkaar (hoek van 90 graden) in de cirkel (bv. dominantie en vriendelijkheid)
Big Five:
Bestaat uit de volgende 5 persoonlijkheidskenmerken (OCEAN), d.m.v. factoranalyse:
- O: Openheid
- C: Consciënteusheid
- E: Extraversie
- A: Vriendelijkheid
- N: Neurotcisme
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Leucanthemopsis_Hypoplectrus.gummigutta. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour 4,49 €. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.