Samenvatting
Samenvatting Hoorcolleges blok 1.5 (2017/2018) (deeltijd) (8,4 behaald)
Hoorcolleges voor het vak "Inleiding Staats- en Bestuursrecht" voor blok 1.6. voor studenten aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
gesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: air.plant_Paracirrhites.forsteri • 6 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
HOORCOLLEGES VMOWEEK 1
Staats- en bestuursrecht
Publiekrecht, richt zich op de relatie overheid en burger. Voor de overheid gelden namelijk
andere uitgangspunten.
Wat is het essentiële verschil? Overheidsgezag = bevoegdheidsuitoefening van de overheid. Zij
kunnen eenzijdig haar wil opleggen en die wil ook afdwingen. Als reactie op het machtsmisbruik
werd er gezegd: we moeten grenzen stellen. Dit gebeurde voornamelijk in het recht.
Staats- en bestuursrecht: de juridische vraag beantwoorden:
- Wie is de overheid?
- Welke organen behoren hierbij en welke bevoegdheden horen hierbij
- Hoe bakenen we de bevoegdheden af?
Het gaat om zeer ingrijpend overheidsoptreden, zij kan bijv. dwingen belasting afdwingen of u
van uw vrijheid beroven.
Legaliteitsbeginsel:
Het kwam tot uitdrukking in de situatie waarbij de overheid gebruikmaakte van de macht, deze
misbruikte en de burgers in opstand kwamen om dit gezag af te bakenen.
De overheid is uitsluitend bevoegd voor zover er een grondslag is in de wet of grondwet.
Tegenovergestelde met het privaatrecht, want daar mag de burger van alles, tenzij het
uitdrukkelijk in de wet staat van niet. In het publiekrecht: Geen bevoegdheid, tenzij een grondslag
in wet of Grondwet.
Hieruit volgen een aantal waarborgen:
1 Bevoegdheid = wettelijke of grondwettelijke grondslag
2 Begrenzing = overheid mag niet buiten die grondslag treden
3 Democratische legitimatie = is een basisbeginsel. Wat wordt er nou bedoeld met de
wet? Ga naar art. 81 Gw. Wat is de wet in formele zin? Dit is de hoogste vorm van
wetgeving na de Grondwet. Waarom de wet in formele zin? Kenmerkt zich door een
speciale totstandkoming: namelijk door regering en S-G tezamen?
a. Regering = art. 42 lid 1 Gw – koning en ministers
b. S-G = Eerste en Tweede Kamer gezamenlijk
Overheid moet dus voor al het handelen een grondslag vinden in de wet of grondwet, dus
ergens moet dan de S-G toestemming hebben gegeven aan dat handelen. Dit is dan de
democratische handelen. Het legaliteitsbeginsel is dus een van de twee waarborgen van
de democratische rechtsorde.
4 Gelijke behandeling en rechtszekerheid = doordat er een algemene regel is (wifz en
AVV), kan je voorspellen wat de overheid van je wilt. Het biedt dus rechtszekerheid. Het
zorgt daarna ook voor gelijke behandeling.
5 Onderdeel van het recht – democratische rechtstaat = je creëert een bevoegdheid in
de wifz, hierin staat dat de overheid bijv. dit en dat mag doen. De overheid kan in
overeenstemming met die regeling handelen, dus in overeenkomst met het
legaliteitsbeginsel. Maar het biedt weinig waarborg voor JUIST overheidsoptreden (denk
bijv. aan Nazi Duitsland). We hebben dus een tweede waarborg nodig: de democratische
rechtstaat. Het idee dat de overheid mag handelen op basis van een wettelijke grondslag,
maar dat er bijv. wel een Grondwet is en grondrechten.
Democratische rechtstaat:
§ Legaliteitsbeginsel = is hier weer een onderdeel van, maar er zijn dus nog meer
vereisten
§ Grondrechten = grondrechtenbescherming. Je hebt:
§ Klassieke grondrechten = overheid moet laten
§ Sociale grondrechten = overheid moet faciliteren
, § Wetgeving en uitvoering niet in één hand (Trias) = machtenscheiding
§ Onafhankelijke en onpartijdige rechter = die toeziet dat de overheid niet haar
grenzen te buiten gaat en toetst aan de naleving van het legaliteitsbeginsel (dit
bewaken)
§ [Democratie]
Wetsbegrippen:
- Wetten in formele zin (art. 81 Gw) = hierbij is de procedure/ vorm bepalend. Dit zijn ook
AVV’s, op een paar uitzonderingen na. Uitzonderingen: Die regeling moet geschieden
aan wet in formele zin, maar voldoet bijv. niet aan de vereiste voor een AVV, zij gelden
slechts in concrete gevallen en zijn daarbij geen AVV. Bijv. huwelijk van de koning. Wat is
dan wel een wet in formele zin en een AVV? Bijv. Wetboek van Strafrecht. Wat is dan
enkel een wet in formele zin en geen AVV? De Begrotingswet, want vastgesteld door
formele wetgever, maar niet voor iedereen geldend.
- Algemeen verbindende voorschriften (wetten in materiele zin) = hierbij is de inhoud
bepalend. Algemene regel die niet geschreven is op een concreet geval, maar in beginsel
op een bepaalde groep van gevallen. Voorbeeld: een gemeentelijke verordening. Wat is
daar de grondwettelijke basis voor? Zie art. 127 Gw: verordende bevoegdheid van de
gemeenteraad, bijv. een APV (die gelden voor ons allemaal, maar zijn bijv. niet door de
formele wetgever opgesteld).
Betekent het legaliteitsbeginsel nu ook dat AL het handelen moet zijn gereguleerd door de
formele wetgever en wifz?
Delegatie vs Attributie
Het legaliteitsbeginsel schrijft voor dat het UITEINDELIJK te moeten zijn herleiden tot wifz of
Grondwet. De wifz of Gw mogen wel andere regelgevers machtigen om de norm die daar wordt
gesteld verder uit te werken.
- Attributie: het toekennen van een bevoegdheid aan een overheidsorgaan die nog niet
bestond. Voordat die bepaling er was bestond die bevoegdheid nog niet. Bijv.
Gemeentelijke Verordening (art. 127 Gw: geeft een regelgevende bevoegdheid aan de
gemeenteraad). Die bestond hier nog niet voor.
- Delegatie: het overdragen van een reeds bestaande bevoegdheid aan een ander
overheidsorgaan. Wil je kunnen delegeren, dan moet er eerst een bevoegdheid aan mij
geattribueerd zijn. Voorbeeld: 106 Gw: de wet regelt het geldstelsel, waarom is dit een
grondslag voor delegatie? Welke grondslag geeft mij attributie om te delegeren. Waar
wordt geattribueerd? In art. 81 Gw, aan de formele wetgever. In art. 106 Gw staat dus dat
er in 81 Gw een bevoegdheid wordt geattribueerd, maar ik sta dit toe om dit niet helemaal
zelf te regelen, maar dit deels aan een ander orgaan over te laten. Waar herken je dit
aan? Aan het woord: ’regelt’. De Gw maakt gebruik van delegatieterminologie. De
Grondwet doet drie dingen:
1. Welke ambten of overheidsorganen er zijn
2. Welke bevoegdheden deze organen hebben? Attributie (bijv. 127 Gw of 81
Gw)
3. Bakent die bevoegdheden af, soms geeft die aan: je moet dit zelf doen
formele wetgever of je moet een ander organen inschakelen om te helpen.
Waar zie je dit aan? Delegatieterminologie:
a. Bij of krachtens de wet
b. Regelen/ regels, of een werkwoord hiervan
c. Uit kracht van de wet
Nog een voorbeeld: 134 Gw.
Soorten wetgeving/ algemeen verbindende voorschriften:
Op centraal niveau:
- Wetten = wifz, 81 Gw
- Algemene maatregelen van bestuur = AVV vastgesteld door de regering (koning +
ministers), grondslag voor deze bevoegdheid staat in 89 lid 1 Gw
, - Ministeriele regeling = AVV vastgesteld door een minister, zie art. 89 lid 4 Gw. Verder
geen duidelijke wet. Waarom doet de minister dit? Omdat de wetgever soms zegt: dit
detail moet de minister regelen. Deze is uiteindelijk terug te voeren tot wifz of de Gw.
Hoe zijn deze te herkennen?
Op decentraal niveau:
provinciale verordeningen en gemeentelijke verordeningen
Voorbeeld: de Wegenverkeerswet
Is dit een wifz? U ziet een aanhef: “Wij Beatrix”, dit was het staatshoofd toen der tijd en “wij” duidt
op medewerking van een of meer ministers. Zie daarna de laatste regel “de Raad van State is
gehoord“ & “met gemeen overleg van de Staten-Generaal”, dus de regering heeft iets gedaan, de
S-G heeft iets gedaan en Raad van State heeft geadviseerd.
Dit is dus een wifz.
Attributie of delegatie? Geattribueerde bevoegdheid.
Voorbeeld: Besluit Alcoholonderzoeken
Noem een regeling die op basis van delegatie tot stand is gekomen. Zie Besluit
Alcoholonderzoeken. Is dit een wifz? Er wordt weer gebruik gemaakt van een koninklijk
meervoud, dus de regering is hier bezig geweest. Zie art. 47 Gw: Koninklijk Besluit (KB) wordt
ondertekent door koning en ministers. Een AMvB komen van de regering (art. 89 Gw).
Een Koning kan nooit alleen handelen, de verantwoordelijke minister moet ook tekenen (dit is dus
de regering).
Het is in ieder geval GEEN wifz, want de S-G is niet betrokken (art. 81 Gw). In de aanhef staat
wel Raad van State. Zie de Grondwet :Raad van State adviseert over alle maatregelen van wet,
ook over AMvB.
Dit is dus een AMvB: regering en Raad van State zijn betrokken.
Laatste voorbeeld: Regeling ademanalyse
Regeling ademanalyse
Dit is een ministeriele regeling, want noemt uitsluitend de minister. Gaat om delegatie, hoe zie je
dit? Je ziet staan: “de minister van Justitie”. De WGW staat dat er een AMvB moet komen (dus
gedelegeerd aan de regering > Besluit Alcoholonderzoek). In deze AMvB wordt weer
doorgedelegeerd aan een ministeriele regeling. Dat is deze Regeling.
Methadonbrief
Globale opbouw:
Het begint bij de rechtbank Groningen (civiele procedure), waarin iemand stelt dat de overheid
onrechtmatig handelt jegens hem. Daarna gaat hij naar het hof en vervolgens eindigt hij bij de
Hoge Raad.
Actoren:
De Staat en inspecteur volksgezondheid (de Staat) en in het bijzonder de inspecteur in persoon
(dat probeert hij, maar lukt uiteindelijk niet). En Rauwerda
Geschil/ rechtsvraag:
Was er een wettelijke grondslag om de arts (evt via de apothekers) te dwingen geen methadon
meer te laten uitgeven?
Feiten:
Rauwerda gaf recepten uit voor Methadon, mocht niet. Inspecteur gaf aan dat dat niet mocht,
sprak uiteindelijk de apothekers aan dat ze de recepten niet mochten uitgeven. Belangrijk om te
weten dat er een aantal brieven zijn gestuurd:
- Algemene brief
- Die arts blijft dit doen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Pterocactus_Xanthichthys.ringens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 11 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen